بررسی اثرات جانبی چهار سم قارچ کش روی زنبور trichogramma brassicae

چکیده اکثر آفت کش های مدرن، زیست کش های عمومی بوده و برای انسان و تعداد زیادی از موجودات غیر هدف، سمی هستند. علاوه بر اثرات بلند مدتی که روی سلامتی انسان دارند، ایجاد مقاومت در آفات، مسمومیت جانوران اهلی، زنبور عسل و سایر گرده افشان ها، حیات وحش و دشمنان طبیعی آفات نیز باعث می شوند. زنبور تریکوگراما brassicae trichogramma یکی از دشمنان طبیعی آفات کلیدی چون کرم سیب، کرم ساقه خوار برنج، کرم گلوگاه انار و .... می باشد. به همین دلیل مطالعه ی اثرات جانبی سموم روی تریکوگراما می تواند اطلاعات و ابزارهای با ارزشی را در زمینه مدیریت تلفیقی آفات وحفظ این حشره مفید در ایران ارائه دهد. در این مطالعه زنبور تریکوگراما بر روی میزبان واسط (sitotroga cerealella ) پرورش داده شد. سپس اثرات چهار نوع قارچکش رایج درکنترل بیماریهای برنج (بلاست برنج) که شامل کارپروپامید(وین) تری سیکلازول( بیم) و پروپیکونازول(تیلت) و مانکوزب می باشند، بر روی تخم پارازیت شده، توسط زنبور تریکوگراما با استفاده از روش زیست سنجی ارزیابی شد. برای این منظور تخم های پارازیت شده ی بید غلات توسط زنبور را به مدت پنج ثانیه در هفت تا هشت دز مختلف از قارچ کش های فوق، غوطه ور شدند. در تیمار شاهد از آب مقطر استفاده گردید. این تخم ها تا مرحله ی خروج حشره کامل هر 24 ساعت یکبار به مدت سه روز مورد بازدید قرار گرفتند و میزان مرگ و میر تخم و حشرات کامل آمار گیری شد. قارچکش های آزمایش شده شامل کارپروپامید(وین)، تری سیکلازول(بیم)، پروپیکونازول(تیلت) و مانکوزب می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه برای زنبورها بعد از 24 ساعت اول نشان داد که قارچکش پروپیکونازول با lc50، 44/10 پی پی ام، بیشترین تاثیر نسبت به سایر قارچکش های آزمایش شده دارد؛ قارچکش کارپروپامید که lc50 آن برابر با 83/627 پی پی ام است و lc50 برای مانکوزب 1/1735 پی پی ام و تری سیکلازول lc50 برابر با 21/802 بدست آمده است. در 48 ساعت بعد از آزمایش میزان lc50 به ترتیب برای کارپروپامید 44/15 پی پی ام، تری سیکلازول 62/474 پی پی ام، پروپیکونازول 52/0 پی پی ام و مانکوزب 84/297 پی پی ام می باشد بنابراین قارچکش‏های مورد استفاده در تحقیق حاضر، باعث افزایش تلفات و عدم تفریخ تخم حشرات می‏شوند و این موضوع زنگ خطری برای کنترل بیولوژیک حشرات و همچنین جمعیت‏های دشمنان طبیعی در طبیعت می‏باشد. قارچکش‏ها برخلاف تصور ایمن نبوده و واقعا روی تخم و حتی طول عمر حشره بالغ زنبور نیز اثرات منفی دارند. قارچکش عمومی پروپیکونازول در مقایسه با سایر قارچکش‏ها اثرات کشندگی بیشتری داشت. قدرت حشره کشی این سموم با گذشت زمان با توجه به کوچک تر شدن مقدار lc50 بیشتر می شود و این موضوع سبب کاهش توانایی جستجو زنبورهای رهاسازی شده در باغات و مزارع خواهد شد. واژگان کلیدی: اثرات جانبی، زنبور تریکوگراما، قارچکش، زیست سنجی،